حق بر آموزش و مقتضیات آزادی وجدان:نگاهی به نظریه اخلاق در فلسفه کانت

حق بر آموزش به عنوان سازنده زیربنای فهم و درک انسانی و مجرای تعین و تحقق دیگر حقوق معنوی، از جمله آزادی اندیشه، بیان و مذهب، وتضمین کننده آزادی وجدان از منزلتی بسیار رفیع در میان سایر حقوق انسان برخوردار است و با عنایت به مفاد اسناد حقوق بشری موجود می توان دست کم در سطوح ابتداییِ آموزش، این حق را واجد وصف آمرانه دانست. تأمین حق بر آموزش فارغ از الزامات حقوق بشری نیست و ارتباط وثیقی با سایر حق های انسانی دارد، پرسش این مقاله آن است که حق بر آموزش چه ارتباطی با حق بر آزادی وجدان دارد؟ به نظـر مـی رسد شروعِ فرایند آموزش، بدون ایجاد زمینه ای برای توانمندسازی اندیشه درباره درستی یا نادرستی شکل و ماهیت آموزش و نیز بی توجهی به لزوم آموزش تفکر انتقادی و مدارا می تواند خود به نتیجه ای بس ناگوار ختم گردد. این ضرورت به نحوی ظریف و به صورت ضمنی در برخی معاهدات بین المللی حقوق بشری پیش بینی شده است. این مقاله در صدد تبیین رابطه متقابل میان حق بر آموزش و آزادی وجدان با بهره گیری از نظریه اخلاقی کانت است.